شاورما چیه؟
شاورما یکی از غذاهای محبوب و پرطرفدار در خاورمیانه است که به عنوان یک ساندویچ خیابانی لذیذ شناخته می‌شود. این غذا که ریشه در فرهنگ آشپزی منطقه شام و امپراتوری عثمانی دارد، امروزه در سراسر جهان طرفداران زیادی پیدا کرده است. در این مقاله به بررسی اینکه شاورما چیست، چگونه تهیه می‌شود و چه تفاوت‌هایی با کباب ترکی دارد، می‌پردازیم و اطلاعات تکمیلی را از منابع مختلف ترکیب می‌کنیم تا دید جامع‌تری به شما ارائه دهیم.
غذای شاورما عربی
شاورما (به عربی: شاورما) غذایی است که از لایه‌های نازک گوشت مزه‌دار شده تهیه می‌شود. این گوشت‌ها معمولاً شامل گوشت بره، گوسفند، مرغ، بوقلمون یا گوساله هستند که به صورت عمودی روی سیخ‌های گردان کباب می‌شوند. نام “شاورما” از واژه ترکی “çevirme” به معنای “چرخاندن” گرفته شده است، که به روش خاص پخت آن اشاره دارد. در این روش، گوشت به صورت لایه‌لایه روی سیخ قرار می‌گیرد و با چرخش مداوم در مقابل حرارت، به طور یکنواخت پخته می‌شود. سپس قسمت‌های پخته‌شده با چاقو به صورت نوارهای نازک برش داده شده و معمولاً داخل نان پیتا یا لواش همراه با سس و مخلفات سرو می‌شود.
شاورما در اصل از منطقه شام (شامل لبنان، سوریه و بخش‌هایی از اردن) سرچشمه گرفته و به مرور زمان در کشورهای عربی و ترکیه محبوبیت یافت. امروزه این غذا به یک فست‌فود جهانی تبدیل شده و در بسیاری از نقاط جهان با سبک‌های مختلف محلی طبخ می‌شود. به عنوان مثال، در لبنان شاورما با سس تاهینی (ارده) و سبزیجات تازه سرو می‌شود، در حالی که در ترکیه ممکن است با ماست و سس گوجه‌فرنگی همراه باشد.
طرز تهیه شاورما
تهیه شاورما در خانه اگرچه به تجهیزات حرفه‌ای رستوران‌ها (مثل سیخ گردان) نیاز ندارد، اما با روش‌های ساده خانگی نیز می‌توان طعمی نزدیک به نسخه اصلی را تجربه کرد. در ادامه طرز تهیه شاورما مرغ را به صورت گام‌به‌گام توضیح می‌دهیم:
مواد لازم:
سینه یا ران مرغ: ۵۰۰ گرم (بدون استخوان)
ماست ساده: ۳ قاشق غذاخوری
سیر: ۲ حبه (رنده شده)
روغن زیتون: ۲ قاشق غذاخوری
آب لیموترش: ۲ قاشق غذاخوری
ادویه‌ها: ۱ قاشق چای‌خوری پاپریکا، ۱ قاشق چای‌خوری زیره، ۱ قاشق چای‌خوری فلفل سیاه، نصف قاشق چای‌خوری دارچین، نمک به میزان لازم
نان پیتا یا لواش: به تعداد لازم
مخلفات: گوجه‌فرنگی (خرد شده)، خیارشور، کاهو، پیاز (خلالی)
سس تاهینی: ۳ قاشق غذاخوری ارده، ۱ قاشق آب لیموترش، کمی آب، نمک و سیر رنده‌شده (اختیاری)
مراحل تهیه:
مزه‌دار کردن گوشت: مرغ را به صورت نوارهای نازک برش دهید. در یک کاسه، ماست، سیر رنده‌شده، روغن زیتون، آب لیموترش و ادویه‌ها را مخلوط کنید. مرغ‌ها را به این مخلوط اضافه کرده و خوب هم بزنید تا همه قسمت‌ها به مواد آغشته شوند. کاسه را با سلفون بپوشانید و حداقل ۲ ساعت (یا یک شب) در یخچال قرار دهید تا مزه‌دار شود.
پخت مرغ: یک تابه را روی حرارت متوسط گرم کنید و کمی روغن اضافه کنید. مرغ‌های مزه‌دار شده را در تابه سرخ کنید تا طلایی و کاملاً پخته شوند (حدود ۸-۱۰ دقیقه).
تهیه سس تاهینی: ارده را با آب لیموترش، کمی آب و نمک مخلوط کنید تا به قوام سس برسد. اگر دوست دارید، کمی سیر رنده‌شده هم اضافه کنید.
آماده‌سازی ساندویچ: نان پیتا یا لواش را باز کنید، کمی سس تاهینی روی آن بمالید، سپس مرغ سرخ‌شده را همراه با گوجه‌فرنگی، خیارشور، کاهو و پیاز داخل نان قرار دهید. نان را رول کنید.
گریل کردن (اختیاری): برای طعم بهتر، ساندویچ‌ها را چند دقیقه در تابه گریل یا فر گرم کنید تا نان کمی برشته شود.
این روش برای شاورما گوشت قرمز نیز قابل استفاده است؛ کافی است به جای مرغ از گوشت گوساله یا بره استفاده کنید و زمان پخت را کمی افزایش دهید.
فرق شاورما و کباب ترکی
شاورما و کباب ترکی (که به آن دونر کباب نیز گفته می‌شود) شباهت‌های زیادی دارند، اما تفاوت‌هایی هم در روش تهیه، مواد اولیه و نحوه سرو آن‌ها وجود دارد. در ادامه این تفاوت‌ها را بررسی می‌کنیم:
ریشه و نام‌گذاری:
شاورما ریشه عربی دارد و از واژه ترکی “çevirme” گرفته شده است. این غذا بیشتر در کشورهای عربی مثل لبنان و سوریه شناخته شده است.
کباب ترکی یا دونر کباب (döner به معنای “چرخان” در ترکی) اصالتاً ترکیه‌ای است و در امپراتوری عثمانی ابداع شد.
مواد اولیه:
در شاورما از انواع گوشت (مرغ، بره، گوسفند، بوقلمون یا گوساله) استفاده می‌شود و تنوع بیشتری دارد. حتی گاهی از مخلوطی از گوشت‌ها بهره می‌برند.
کباب ترکی معمولاً با گوشت گوساله، مرغ یا ترکیبی از این دو تهیه می‌شود و کمتر از گوشت‌های دیگر استفاده می‌کند.
روش سرو:
شاورما اغلب به صورت ساندویچ در نان پیتا یا لواش سرو می‌شود و همراه با سس‌های خاص مثل تاهینی، ماست یا سس سیر و سبزیجات تازه ارائه می‌گردد.
کباب ترکی ممکن است به صورت ساندویچ باشد، اما در ترکیه گاهی به صورت یک غذای بشقابی با نان پیده، ماست، سس گوجه و کره سرو می‌شود. همچنین در برخی موارد با پنیر رنده‌شده تزئین می‌شود.
ادویه‌ها و طعم:
شاورما معمولاً با ادویه‌های خاورمیانه‌ای مثل زیره، سماق و هل طعم‌دار می‌شود که طعمی تند و گرم به آن می‌دهد.
کباب ترکی بیشتر با ادویه‌های ساده‌تر مثل فلفل سیاه، آویشن و پاپریکا مزه‌دار می‌شود و گاهی طعم ملایم‌تری دارد.
سبک پخت:
هر دو غذا با روش سیخ گردان عمودی پخته می‌شوند، اما در شاورما گاهی گوشت را با لایه‌های چربی بیشتری روی سیخ می‌چینند تا طعم آبدارتری داشته باشد.
نکات تکمیلی و اطلاعات اضافی
تاریخچه: شاورما و کباب ترکی هر دو از یک روش پخت مشترک در امپراتوری عثمانی سرچشمه گرفته‌اند. گفته می‌شود که این سبک پخت در قرن ۱۹ توسط اسکندر افندی در شهر بورسای ترکیه ابداع شد و بعدها به شاورما و دونر کباب امروزی تکامل یافت.
محبوبیت جهانی: شاورما در کشورهای عربی و کباب ترکی در اروپا (به‌ویژه آلمان، جایی که مهاجران ترک آن را رواج دادند) به یک غذای خیابانی پرطرفدار تبدیل شده‌اند.
نسخه‌های گیاهی: امروزه نسخه‌های گیاهی شاورما و کباب ترکی با استفاده از قارچ یا سویا نیز تهیه می‌شوند که گزینه‌ای سالم و مناسب برای گیاهخواران است.
برای آشنایی با طرز تهیه مانتی ترکیه بدون فر کلیک کنید.
