ویروس مرس چیست؟ + علائم و راه های انتقال
ویروس مرس چیه؟
ویروس مرس (MERS) یا سندرم تنفسی خاورمیانه، یک بیماری ویروسی تنفسی است که توسط کروناویروس MERS-CoV ایجاد میشود. این ویروس برای اولین بار در سال ۲۰۱۲ در عربستان سعودی شناسایی شد و از آن زمان تاکنون در بیش از ۲۷ کشور جهان گزارش شده است. مرس می‌تواند علائم شدیدی مانند تب، سرفه، تنگی نفس و در موارد حاد نارسایی تنفسی، کلیوی و حتی مرگ را به دنبال داشته باشد. حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد از مبتلایان به این بیماری جان خود را از دست داده‌اند، به ویژه افرادی که سیستم ایمنی ضعیف، بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، سرطان یا بیماری‌های مزمن ریوی دارند. انتقال ویروس عمدتاً از طریق تماس نزدیک با افراد آلوده یا از طریق شترها، به‌ویژه شترهای تک‌کوهانه، که به‌عنوان میزبان واسط شناخته می‌شوند، صورت می‌گیرد.
ویروس مرس از خانواده کروناویروس‌ها است که شامل ویروس‌های دیگری مانند سارس (SARS) و کووید-۱۹ نیز میشود. این ویروس یک RNA ویروس تک‌رشته‌ای با پوشش است که از طریق گیرنده DPP4 به سلول‌های میزبان متصل میشود. منشأ دقیق این ویروس هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما تحقیقات نشان داده که خفاش‌ها ممکن است منبع اولیه باشند و شترها به‌عنوان میزبان واسط نقش مهمی در انتقال به انسان دارند. مطالعات نشان داده‌اند که ویروس در مخاط بینی و چشم شترها به مقدار زیادی وجود دارد، و تماس با این حیوانات یا مصرف محصولات غیرپاستوریزه آنها (مانند شیر شتر) می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
علائم و شدت بیماری مرس
علائم مرس معمولاً شامل موارد زیر است:
تب بالا (بیش از ۳۸ درجه سانتی‌گراد)
سرفه (اغلب خشک)
تنگی نفس
مشکلات گوارشی مانند اسهال، تهوع و استفراغ
درد عضلانی و ضعف عمومی
در موارد شدید، مرس می‌تواند منجر به ذات‌الریه، نارسایی کلیه، و نارسایی چند ارگانی شود. افراد مسن، بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن، یا کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، در معرض خطر بیشتری برای عوارض شدید هستند. برخی افراد ممکن است بدون علائم یا با علائم خفیف آلوده شوند، که این موضوع تشخیص بیماری را دشوارتر می‌کند.
راه‌های انتقال ویروس مرس
ویروس مرس به دو روش اصلی منتقل میشود:
انتقال از حیوان به انسان: تماس مستقیم با شترهای آلوده یا مصرف محصولات غیرپاستوریزه آنها.
انتقال انسان به انسان: این انتقال معمولاً از طریق ترشحات تنفسی (مانند سرفه یا عطسه) در تماس نزدیک، به‌ویژه در محیط‌های بیمارستانی یا خانوادگی، رخ می‌دهد. با این حال، انتقال انسان به انسان به اندازه کووید-۱۹ گسترده نیست.
پیشگیری و درمان مرس
در حال حاضر هیچ واکسن یا داروی اختصاصی برای درمان مرس وجود ندارد. اقدامات پیشگیرانه شامل موارد زیر است:
اجتناب از تماس با شترها یا مصرف محصولات غیرپاستوریزه آنها.
رعایت بهداشت تنفسی: استفاده از ماسک و شستشوی مرتب دست‌ها.
اجتناب از تماس نزدیک با افراد مشکوک به بیماری: به‌ویژه برای زائران یا مسافرانی که به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس سفر می‌کنند.
نظارت پس از سفر: مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کند که مسافران به مناطق پرخطر تا ۱۴ روز پس از بازگشت، در صورت بروز علائمی مانند تب یا مشکلات تنفسی، به پزشک مراجعه کنند.
تحقیقات نشان داده که ماده‌ای به نام K22 می‌تواند تکثیر ویروس مرس را در سلول‌های تنفسی مهار کند، اما این ماده هنوز در مرحله آزمایش است و به عنوان درمان استاندارد استفاده نمی‌شود.
شیوع و آمار جهانی
از زمان کشف مرس در سال ۲۰۱۲ تا ژانویه ۲۰۲۱، بیش از ۲۶۰۰ مورد ابتلا در سراسر جهان گزارش شده است، که اکثریت آنها در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، به‌ویژه عربستان سعودی، بوده‌اند. در سال ۲۰۱۵، شیوع بزرگی در کره جنوبی رخ داد که به دلیل انتقال بیمارستانی، ۱۸۶ نفر را مبتلا کرد و ۳۶ نفر جان باختند. در ایران نیز بین سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳، شش مورد ابتلا گزارش شد که دو نفر از آنها فوت کردند.
هشدارهای اخیر
اخیراً گزارش‌هایی از افزایش موارد مرس در عربستان سعودی منتشر شده است. متخصصان بیماری‌های عفونی، از جمله دکتر مینو محرز، هشدار داده‌اند که زائران بازگشته از حج ممکن است ناقل این ویروس باشند. به همین دلیل، توصیه شده که از تماس نزدیک مانند روبوسی با این افراد خودداری شود، زیرا میزان مرگ‌ومیر مرس در برخی گزارش‌ها تا ۶۰ درصد برآورد شده است، که بسیار بالاتر از کووید-۱۹ است.
توصیه‌های کلی
برای کاهش خطر ابتلا به مرس، به‌ویژه در مناطق پرخطر مانند کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، رعایت نکات بهداشتی و اجتناب از تماس با حیوانات مشکوک ضروری است. همچنین، توسعه واکسن و درمان‌های مؤثر همچنان در دستور کار محققان قرار دارد، اما تا آن زمان، پیشگیری بهترین راهکار برای مقابله با این ویروس خطرناک است.
اگر می خواهید بدانید چرا خوردن شیرینی و شکلات باعث پوسیدگی دندان میشود، کلیک کنید.
مقالات دیگر
قضیه عروسک لولیتا چیست؟ + توضیحات کامل
